پایش خشکسالی بر اساس شاخص‌ماهواره‌ای (SDI) و داده‌های سنجنده TRMM (مطالعه موردی : استان خراسان رضوی)

Authors

سید حسین ثنائی نژاد دانشیار گروه مهندسی آب، دانشگاه فردوسی مشهد.

عادل سپهر استادیار دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست دانشگاه فردوسی مشهد

لیلا ثابت دیزاوندی کارشناس/هواشناسی

مژده سلیمی فرد دانشجو دکتری/دانشگاه فردوسی

Abstract:

کشور ایران با قرار گرفتن در منطقه خشک جهان همواره در معرض وقوع پدیده خشکسالی قرار دارد. متوسط بارش در کشور کمتر از یک سوم متوسط بارش سالانه جهان است و این میزان نیز از توزیع زمانی و مکانی مناسبی برخوردار نیست. از جمله روش-های بررسی خشکسالی استفاده از شاخص‌های هواشناسی می‌باشد که با استفاده از داده‌های ایستگاه‌های هواشناسی محاسبه می-گردند. یکی از مهمترین مشکلات استفاده از این شاخص‌ها در ایران پراکندگی نامناسب ایستگاه‌ها یا کمبود داده می‌باشد. در مقابل این روش‌ها، فن‌آوری سنجش‌از‌دور قادر به جمع‌آوری داده از نواحی وسیع توسط سنجنده‌های مختلف است. در این مطالعه به منظور بررسی همه جانبه خشکسالی در استان خراسان‌رضوی در سال‌ های 2001 تا 2010، از شاخص ترکیبی بررسی خشکسالی(SDI) استفاده گردید. این شاخص با استفاده از اطلاعات 3 شاخص، وضعیت پوشش گیاهی(VCI)، وضعیت دمایی(TCI) و وضعیت بارش(PCI) از طریق روش آنالیز مؤلفه اصلی(PCA) محاسبه گردید. به منظور صحت‌سنجی شاخص-(SDI)، رابطه همبستگی این شاخص با شاخص(SPI) در بازه‌های زمانی3، 6 و 9 ماهه در طی فصل رشد بررسی شد، مقایسه‌ای میان مجموع بارش سالیانه و میانگین بلندمدت بارش در 10 ایستگاه سینوپتیک در این استان انجام شد و همچنین رابطه همبستگی دو شاخص(VCI) و (SDI) با میزان عملکرد دیم دو گیاه گندم و جو نیز بررسی شد. نتایج این مطالعه حاکی از بروز خشکسالی در سال‌های 2001، 2002، 2006 و 2008 در استان خراسان رضوی بود. نتایج بررسی صحت‌سنجی نیز حاکی از وجود همبستگی(R) بالا میان دو شاخص(SDI) و (SPI) می‌باشد. همچنین نتایج این مطالعه نشان داد که شاخص ترکیبی(SDI) علاوه بر پایش همه-جانبه خشکسالی هواشناسی و بالا بردن دقت مکانی پایش این پدیده قادر به شناسایی خشکسالی کشاورزی نیز می‌باشد.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

بررسی خشکسالی های استان خراسان رضوی بر اساس شاخص ترکیبی (sdi) و داده های سنجنده trmm

خشکسالی یک وضعیت اقلیمی پراهمیت است که قسمت¬های زیادی از جهان را تحت تاثیر قرار می-دهد و در واقع پیچیده¬ترین مخاطره جوی است. این فرآیند پیچیده به 4 دسته: خشکسالی هواشناسی، خشکسالی کشاورزی، خشکسالی هیدرولوژیکی و خشکسالی اقتصادی و اجتماعی تقسیم می¬شود. اطلاع از شدت، طول¬مدت و مکان تحت¬پوشش این پدیده باعث کمتر شدن آسیب¬های ناشی ازخشکسالی می¬ گردد. کشور ایران با قرار گرفتن در منطقه خشک جهان همواره ...

بررسی پایش خشکسالی با استفاده از داده های ماهواره trmm در استان خراسان رضوی

پدیده خشکسالی از جمله بلایای طبیعی است که امکان وقوع آن در همه شرایط اقلیمی و در همه مناطق کره زمین وجود دارد. اثرات زیان بخش ناشی از این پدیده در بخش های مختلف، به ویژه بخش کشاورزی که عمده-ترین مصرف کننده آب به شمار می رود، می تواند خسارت های زیادی وارد نماید. پایش خشکسالی و پی بردن به الگوی بارش در دوره های خشک در زمان و مکان برای تنظیم برنامه های سازگاری با خشکسالی، امری ضروری است. استان خرا...

15 صفحه اول

بررسی زمانی- مکانی بارش با استفاده از داده‌های ماهواره‌ TRMM (مطالعه موردی: استان خراسان رضوی)

اندازه‌گیری دقیق مقدار بارش نقش بسیار مهمی در درک و پیش‌بینی سیستم آب و هوایی دارد. در این تحقیق، جهت برآورد میزان بارش و بررسی تغییرات زمانی- مکانی از داده‌های محصول بارش 3B42 ماهواره TRMM برای دوره آماری 2001 تا2010 میلادی با شبکه‌های 25/0 درجه (تفکیک مکانی) در استان خراسان رضوی استفاده شد. جهت برازش داده‌ها، پلاتی از داده‌های ماهواره با نقشه استان و با 40 شبکه تهیه شد، بطوریکه هر شبکه تل...

full text

مقایسه‌ی شبکه عصبی و سری‌های زمانی در پیش‌بینی خشکسالی (مطالعه موردی: استان خراسان رضوی)

جهت کاهش خسارات ناشی از خشکسالی لازم است تا شرایط آینده از نظر خشکسالی تعیین گردد. در این پژوهش عملکرد مدلهای سریهای زمانی( ARIMA ) و شبکه عصبی (پرسپترون چند لایه) در پیشبینی مقادیر SPI مقایسه گردید. بدین منظور در ابتدا مقادیر SPI سه، شش، نه و دوازده ماهه استان خراسان رضوی تعیین کرده و سپس با استفاده از مدلهای شبکه عصبی مصنوعی و سریهای زمانی اقدام به پیشبینی مقادیر SPI گردید. نتایج این ...

full text

پهنه‌بندی و تعیین بهترین شاخص خشکسالی در استان خراسان رضوی

full text

ارزیابی خطر خشکسالی و تغییر اقلیم در استان خراسان رضوی

در این تحقیق خطرات ناشی از تغییرات اقلیمی و خشکسالی در استان خراسان رضوی در طی دوره آماری 23 ساله (1390-1368) مورد برررسی قرار گرفت. تغییرات اقلیمی در سطح استان با استفاده از شاخص رطوبتی دومارتن و تغییرات دما بدست آمد. به منظور بررسی خشکسالی نیز از دو شاخص SIAP[1] و PNPI[2] استفاده شد. نتایج نشان داد که براساس خطر تغییرات اقلیمی، 76 درصد استان تحت تأثیر خطر خیلی شدید، 1/11 درصد دارای خطر شدید و...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}

Journal title

نیوار

volume 42 issue 102-103

pages 19- 30

publication date 2018-09-23

unfollow

{@ msg @}

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Keywords

خشکسالی داده های NDVI داده‌های دمای سطح زمین سنجنده TRMM شاخص ترکیبی خشکسالی(SDI)

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com